Slimme financiering voor boeren in Kenia

Written by Koen The on 6 October 2016

Snijbonen

Heb je je bij het avondeten weleens afgevraagd waar die snijbonen nou eigenlijk vandaan komen? Vast niet. Inderdaad, we gaan het hier hebben over de weg die een snijboon aflegt voordat het op jouw bord ligt, en nee, het is niet slaapverwekkend. Beloofd! Sterker nog, je zult nooit meer naar je bonen kijken zonder te denken: voor alles is een oplossing!

OK, snijbonen dus. Deze worden in landen als Kenia geoogst door boeren die ze (direct of via een coöperatie) verkopen aan een verwerkingsfabriek die ze sorteert en inpakt. De verwerkingsfabriek verkoopt ze vervolgens door aan supermarktketens, restaurants, etc. En soms zijn de bonen natuurlijk ook bestemd voor export naar landen als Nederland. Deze hele keten van boer naar eindklant (consument) wordt ook wel de ‘supply chain’ genoemd.

De zwakke schakel: financiering

Nu zitten er vaak veel inefficiënties in een dergelijke keten. Als je Lendahand een beetje kent, dan weet je waar wij het grootste knelpunt zien: in de manier waarop financiering (niet) plaatsvindt. De boeren leveren hun oogst aan de verwerkingsfabriek, vergezeld door een factuur. De gemiddelde betaaltermijn bedraagt meestal 30 dagen, maar het gebeurt regelmatig dat de boer pas na 60 dagen of nog langer zijn geld krijgt. En dat heeft grote gevolgen voor de boer. Bedenk zelf maar eens hoe het zou zijn als jouw werkgever meer dan een maand te laat is met het betalen van je salaris en je niks meer op de bankrekening hebt staan. Want het geld dat je nog had, heb je gebruikt om met de trein naar je werk te kunnen gaan. Zo gaat dat.

De verwerkingsfabriek ervaart op zijn beurt hetzelfde als de verpakte producten verkocht worden aan bijvoorbeeld een supermarktketen. Het kan gerust een aantal maanden duren voordat hij zijn geld krijgt. Maar hij heeft het geld nodig om weer in te kunnen kopen bij de boeren. Iedereen zit als het ware op elkaar te wachten door een gebrek aan geld in het systeem (de keten).

En laat er nu een elegante oplossing zijn om de keten efficiënter te maken.

Makkelijke oplossing, moeilijke naam: Factoring

Een voorbeeld werkt misschien het makkelijkst. We zijn weer even in Nederland. Stel een ZZPer doet een IT-opdracht voor Philips. Hij stuurt maandelijks een factuur naar Philips en die hanteert een betaaltermijn van 60 dagen. De ZZPer kan eigenlijk niet zo lang op het geld wachten. Wat hij kan doen is zijn factuur ‘verkopen’, met een paar procent korting, aan een andere partij. De ZZPer geeft vervolgens door aan Philips dat de naam en bankrekening op de factuur aangepast moet worden naar die van de koper van de factuur. De partij die de factuur opkoopt, heeft dus een ZZPer (die niet per se kredietwaardig is) uit de brand geholpen door hem geld te geven, en loopt vervolgens kredietrisico naar (het waarschijnlijk veel kredietwaardigere) Philips aangezien dat de partij is die hem het geld moet betalen in de toekomst.

Voorgaande is natuurlijk aantrekkelijk voor de ‘facturen opkoper’, maar zeker ook voor de ZZPer die zijn kasboekje weer op orde heeft gekregen. En ook voor Philips is het een plezierige situatie, want de ZZPer is blij. En blije ZZPers zijn productiever en wellicht zelfs goedkoper. Bovendien hoeft Philips de (standaard) betalingstermijn, die niet zonder reden is ingesteld, niet aan te passen naar de behoefte van de ZZPer.

Een dergelijke werkwijze heet ‘factoring’ (of debiteurenfinanciering) en is een veelgebruikte financieringsmethode. Er gaat jaarlijks zo’n EUR 2,5 biljoen om in factoring wereldwijd. En slechts 1% daarvan vindt in Afrika plaats. Terwijl het juist bij uitstek de methode is om boeren en MKB’s (verwerkingsfabrieken, supermarkten, etc) te helpen. De kern van factoring: het geld gaat naar partijen die het nodig hebben terwijl gebruik gemaakt wordt van het kredietrisico van meer stabiele partijen. En doordat facturen tegelijkertijd als onderpand worden ingezet, is er geen ander vorm van onderpand nodig, iets waar veel boeren en MKB’s tegenaan lopen als ze een lening proberen te krijgen.

Impact voor ondernemers en bevolking

Toen we een aantal weken geleden in Kenia waren, liepen we een dagje mee met Umati, een partij die boeren en MKB’s van financiering voorziet door middel van factoring. Umati koopt dus facturen op. Een van hun klanten, een verwerkingsfabriek, vertelde dat ze dankzij financiering van Umati in plaats van 1x per week nu 3x per week een partij verpakte producten konden verkopen. Dat betekende ook 3x zoveel omzet. Naast meer economische activiteit betekende het uiteraard ook meer productiviteit in de keten (bij de boeren) en hogere voedselzekerheid in de regio. Er kan immers meer voedsel worden afgezet in de daarvoor bestemde kanalen. U leest het goed, deze manier van financiering is een uitstekende manier om honger tegen te gaan! Lendahand wil graag haar platform inzetten om deze vorm van armoede te bestrijden.


Risico's factoring

Lendahand heeft inmiddels een contract afgesloten met Umati als nieuwe lokale partner. Je kunt vanaf heden dus via onze website boeren en MKB’s in Kenia helpen hun productiviteit te verhogen door aan partijen als Umati geld uit te lenen.

Let hierbij op dat een dergelijke lening risico’s met zich meebrengt. Zoals gezegd staat factoring nog in de kinderschoenen in Afrika en de partijen die het aanbieden zijn relatief jong. Naast het in huis hebben van gedegen financiële kennis dient een dergelijke financiële dienstverlener ook sterk te zijn in technologische oplossingen. Immers, het hele systeem van facturen goedkeuren, leunt op IT-applicaties die door boeren, verwerkingsfabrieken en supermarktketens gebruikt dienen te worden. Je zou Umati derhalve zelfs als een fintech bedrijf kunnen bestempelen.

Hier staat echter tegenover dat facturen - die ook als onderpand dienen - makkelijker te gelde gemaakt kunnen worden dan andere vormen van onderpand zoals land of onroerend goed. Verder zijn de leningen die Umati verstrekt verzekerd bij gerespecteerde partijen als de African Trade Insurance Agency. Mocht een factuur niet terugbetaald worden aan Umati, dan neemt de verzekeraar in principe de betaalverplichting op zich.

Het zullen vooral leningen betreffen met een korte looptijd die we gaan aanbieden en de rente zal hoger zijn dan je tot nu toe gewend bent op de website. Maar hopelijk wordt factoring ook in Afrika gemeengoed en kunnen de partijen die via Lendahand financiering verkrijgen tegen een steeds lagere rente lenen. Want dat is altijd een belangrijk doel van Lendahand.

Tot slot…

Meer productiviteit, meer voedselzekerheid, verzekerde leningen met onderpand, korte looptijden, aantrekkelijke rente… We hopen hiermee een mooie propositie te bieden!

En dat was dus de reis van de boontjes. Als je nu nog geen honger hebt, dan weet ik het ook niet meer. Honger in het financieren van boeren en MKB’s via partijen als Umati bedoel ik dan uiteraard!

Bekijk projecten

Get our newest blog posts straight to your inbox

Enter your email below to receive an email every time we publish a new blog post.